Philips moet een half miljard euro boete betalen voor deelname aan een
internationaal kartel. Tussen 1996 en 2006 spande het Nederlandse bedrijf
samen met onder andere Samsung en Panasonic om de prijs van beeldbuizen
kunstmatig hoog te houden. Dat maakte de Europese Commissie woensdag
bekend.
Consumenten en bedrijven betaalden door dit marktbederf een oneerlijk hoge
prijs voor kleurentelevisies en computerschermen.
De prijsafspraken waren niet alleen onwettig, maar ook in tegenspraak met de
interne regels van Philips. Regel 1.3 van Philips’s General Business
Principles luidt: "Philips supports the principle of free market
competition as a basis for conducting its business and observes applicable
competition laws and regulations."
Flagrante schending
Je zou verwachten dat het bedrijf na zo’n flagrante schending van externe en
interne regels, en het jarenlang opzettelijk bedriegen van de klant, diep
door het stof gaat. Maar niets is minder waar. Philips
"betreurt het met dit soort gedrag in verband te worden gebracht"
en gaat in beroep tegen de boete.
‘In verband worden gebracht met’, klink weinig berouwvol. Philips wordt niet
in verband gebracht met een kartel, maar was er actief onderdeel van!
Spijt en berouw volgt in Nederland zelden op een kartelboete. Alleen Hans
Wijers bood een paar jaar geleden als Akzo-topman zijn excuses aan voor de
vele kartels waar Akzo in de jaren negentig deel van uitmaakte.
Andere bedrijven doen liever alsof een kartel een slim spelletje is, een vorm
van handig ondernemen. Wie gepakt wordt heeft pech. Reden om je te schamen
is er niet.
Goed voor je carrière
De Nederlandse samenleving lijkt het ook weinig te kunnen schelen. Waar in de
VS nog wel eens een topman achter de tralies belandt, na te zijn betrapt op
kartelafspraken. Lijkt leiding geven aan een kartelbedrijf in Nederland
alleen maar goed voor je carrière.
AkzoNobel stond in de jaren negentig onder leiding van Aarnout Loudon en Kees
van Lede. Ondanks latere veroordelingen van AkzoNobel voor deelname aan het
Vitamine-kartel, het PVC-kartel, het Waterstofchloorazijnzuur-kartel en nog
een handvol illegale, markt bedervende afspraken, groeiden beide mannen na
hun Akzo-tijd uit tot gevierde commissarissen bij vele Nederlandse
bedrijven. (zie: de tabel Kartel
goed voor cv)
Van Lede werd bovendien benoemd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse
Leeuw. Karteldeelname rekent zelf de Koningin je blijkbaar niet aan.
Hetzelfde geldt voor de andere bestuursvoorzitters met een kartelboete aan de
broek. Leo van Wijk was ceo van Air France-KLM toen dat bedrijf illegale
afspraken maakte met concurrenten over vrachttarieven. Ook hij werd
Commandeur en is nu commissaris bij Randstad en Aegon.
Het Heineken van Karel Vuursteen kreeg een boete voor vals spelen op de
biermarkt, maar hij werd toch commissaris bij TomTom en AkzoNobel.
Markt voor wasmiddelen
Anthony Burgmans gaf leiding aan Unilever toen dat bedrijf de markt voor
wasmiddelen verdeelde met concurrenten. Hij is nu commissaris bij meerdere
AEX-bedrijven en staat op nummer drie op de lijst
met machtigste commissarissen.
De vraag of deze mannen nu wel of niet precies op de hoogte waren van de
kartelafspraken doet er nauwelijks toe. Het gebeurde onder hun
verantwoordelijkheid. Zij waren de baas. Dat moet toch consequenties hebben.
Maar een kartelboete is geen diskwalificatie in Nederland. Het is slechts
domme pech en heeft nauwelijks gevolgen voor bedrijf en bestuurder. Daar zou
de Nederlandse overheid iets aan kunnen doen.
Geen subsidie na kartel
De overheid zou bedrijven die veroordeeld zijn voor marktbederf bijvoorbeeld
vijf jaar kunnen uitsluiten van contracten of leveringen. En tien jaar geen
aanspraak laten maken op overheidssubsidies.
Bestuurders van kartelbedrijven krijgen voortaan geen lintjes of andere
koninklijke onderscheidingen meer. Wie ze al kreeg moet ze terugsturen.
Kartelbestuurders worden niet benoemd in staatscommissies. En
toezichthouders wegen de kartelboetes zwaar mee als moet worden besloten of
iemand geschikt is als commissaris bij een beursgenoteerd bedrijf. Dat zal
ze leren!
Lees ook:
miljoenen
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
